Ból barku jest częstym problemem, który może dotyczyć osób w różnym wieku. Bark to skomplikowana struktura składająca się z kości, mięśni, więzadeł, ścięgien i torebki stawowej. Pełni on kluczową rolę w ruchach ramienia, co sprawia, że jest narażony na urazy, przeciążenia i choroby zwyrodnieniowe. Ból barku może wynikać zarówno z problemów miejscowych, jak i chorób układowych. W tym artykule omówimy najczęstsze przyczyny bólu barku, metody diagnostyczne oraz dostępne opcje leczenia.

Budowa barku i jego funkcje

Bark jest jednym z najbardziej ruchomych stawów w ludzkim ciele. Składa się z kilku struktur:

• Kości: obojczyka, łopatki i kości ramiennej, które tworzą staw ramienny oraz staw barkowo-obojczykowy.
• Mięśnie i ścięgna: odpowiadają za ruch i stabilizację stawu. Najważniejsze to mięśnie stożka rotatorów.
• Więzadła: stabilizują stawy barku.
• Torebka stawowa: otacza staw, chroniąc go i zapewniając odpowiednią ilość mazi stawowej.

Najczęstsze przyczyny bólu barku

Urazy mechaniczne

1. Skręcenie lub nadwyrężenie
   Ból barku może wynikać z nagłego urazu, takiego jak upadek, podnoszenie ciężkich przedmiotów lub gwałtowny ruch ramienia. Skręcenia lub nadwyrężenia mogą powodować uszkodzenie więzadeł, mięśni lub ścięgien.
2. Zwichnięcie stawu ramiennego
   Jest to przesunięcie głowy kości ramiennej poza panewkę stawu. Zwichnięciu towarzyszy silny ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości.
3. Złamanie
   Złamania obojczyka, łopatki lub kości ramiennej mogą powodować intensywny ból i wymagają pilnej interwencji medycznej.

Zapalenie i przeciążenia

1. Zapalenie stożka rotatorów
   Stożek rotatorów to grupa mięśni i ścięgien, które stabilizują staw ramienny. Częste używanie ramienia, np. podczas pracy fizycznej lub uprawiania sportu, może prowadzić do zapalenia lub uszkodzenia tych struktur, co objawia się bólem i ograniczeniem ruchomości.
2. Zespół ciasnoty podbarkowej
   Występuje, gdy ścięgna stożka rotatorów ulegają uciskowi pod wyrostkiem barkowym łopatki. Ból nasila się podczas ruchu ramienia, szczególnie przy unoszeniu go nad głowę.
3. Zapalenie kaletki maziowej
   Kaletka maziowa to mały woreczek wypełniony płynem, który zmniejsza tarcie między strukturami stawu. Zapalenie kaletki powoduje ból, obrzęk i sztywność.

Choroby zwyrodnieniowe

1. Choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego
   Z czasem staw ramienny ulega zużyciu, co prowadzi do bólu, sztywności i ograniczenia ruchomości. Choroba zwyrodnieniowa jest częsta u osób starszych.
2. Zwapnienia ścięgien
   Złogi wapnia w ścięgnach stożka rotatorów mogą powodować przewlekły ból barku, szczególnie podczas ruchu.

Problemy neurologiczne

1. Zespół cieśni barkowej
   Ucisk nerwów przechodzących przez bark może prowadzić do bólu promieniującego do ramienia i dłoni, osłabienia mięśni oraz drętwienia.
2. Rwa barkowa
   Ból barku związany z uciskiem nerwów korzeniowych w odcinku szyjnym kręgosłupa. Może promieniować do ramienia i być związany z drętwieniem lub osłabieniem siły mięśniowej.

Choroby układowe

1. Reumatoidalne zapalenie stawów
   Choroba autoimmunologiczna, która może powodować przewlekły ból i zapalenie stawu ramiennego.
2. Zespół bolesnego barku
   Choroba ta jest związana z cukrzycą lub innymi schorzeniami metabolicznymi. Charakteryzuje się bólem i postępującym ograniczeniem ruchomości stawu ramiennego.
3. Zapalenie wielomięśniowe
   Choroba autoimmunologiczna powodująca osłabienie i ból mięśni, w tym w okolicy barku.

Inne przyczyny

1. Zawał serca
   Ból barku, szczególnie lewego, może być objawem zawału serca, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu ból w klatce piersiowej, duszność lub nudności.
2. Choroby pęcherzyka żółciowego
   Czasami ból barku jest objawem promieniującym z innych narządów, takich jak pęcherzyk żółciowy.

Diagnostyka bólu barku

Aby ustalić przyczynę bólu barku, lekarz przeprowadza dokładny wywiad, badanie fizykalne oraz zleca badania dodatkowe.

Wywiad lekarski

Lekarz zbiera informacje o:

• Charakterze bólu (np. ostry, przewlekły, pulsujący).
• Lokalizacji bólu oraz promieniowaniu.
• Czynnikach wyzwalających i łagodzących ból.
• Towarzyszących objawach, takich jak obrzęk, gorączka czy ograniczenie ruchomości.

Badanie fizykalne

Badanie obejmuje ocenę zakresu ruchu, siły mięśniowej, bolesności podczas ruchu oraz obecności obrzęku czy deformacji.

Badania dodatkowe

1. RTG barku – pozwala ocenić struktury kostne i wykryć zmiany zwyrodnieniowe lub złamania.
2. USG barku – pomocne w diagnostyce zapalenia ścięgien, kaletki maziowej lub uszkodzeń stożka rotatorów.
3. Rezonans magnetyczny – dokładne badanie obrazowe pozwalające ocenić mięśnie, ścięgna i więzadła.
4. Tomografia komputerowa – stosowana w przypadku skomplikowanych złamań.
5. Badania laboratoryjne – przy podejrzeniu chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów.

Leczenie bólu barku

Leczenie bólu barku zależy od przyczyny i może obejmować metody zachowawcze, farmakologiczne oraz chirurgiczne.

Leczenie zachowawcze

1. Odpoczynek i unikanie przeciążeń
   Unikanie ruchów, które nasilają ból, oraz stosowanie stabilizatora barku może przynieść ulgę.
2. Fizjoterapia
   Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie barku pomagają poprawić ruchomość i zmniejszyć ból.
3. Terapia zimnem i ciepłem
   Stosowanie zimnych okładów zmniejsza obrzęk, a ciepło pomaga rozluźnić mięśnie.

Leczenie farmakologiczne

1. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
   Niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen czy naproksen, pomagają złagodzić ból i zmniejszyć stan zapalny.
2. Zastrzyki dostawowe
   Steroidy podawane bezpośrednio do stawu mogą przynieść ulgę w przypadku zapalenia.

Leczenie chirurgiczne

W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna, na przykład w przypadku:

• Zwichnięć stawu ramiennego.
• Uszkodzeń stożka rotatorów.
• Zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych.

Ból barku to częsty problem, który może mieć różnorodne przyczyny, od urazów mechanicznych po choroby przewlekłe. Kluczowe znaczenie ma dokładna diagnostyka, która pozwala zidentyfikować źródło bólu i wdrożyć odpowiednie leczenie. Wczesne rozpoznanie i interwencja mogą zapobiec poważnym powikłaniom oraz poprawić jakość życia pacjenta. W przypadku utrzymujących się lub nasilających dolegliwości warto skonsultować się z lekarzem, który pomoże ustalić przyczynę bólu i zaproponuje skuteczne metody terapii. Regularna aktywność fizyczna, unikanie przeciążeń oraz odpowiednia pielęgnacja barku mogą również pomóc w zapobieganiu problemom w przyszłości.